متن قانون و لایسنس GPL نسخه 1
متن کامل قانون GPL نسخه 1 به فارسی را در این صفحه خواهید خواند.
لایسنس عمومی گنو (GPL) نسخه ۱، سندی تاریخی و بنیادین است که در فوریه ۱۹۸۹ توسط بنیاد نرم‌افزار آزاد منتشر شد. این لایسنس با هدف تضمین آزادی کاربران برای استفاده، کپی، توزیع، و تغییر نرم‌افزارهای آزاد طراحی شده و پایه‌ای برای فلسفه نرم‌افزار آزاد ایجاد کرده است. GPL1 به‌عنوان اولین نسخه این لایسنس، چارچوبی حقوقی ارائه می‌دهد که توسعه‌دهندگان و کاربران را به حفظ آزادی نرم‌افزار و دسترسی به کد منبع ملزم می‌کند، در حالی که از سوءاستفاده‌های تجاری و محدودیت‌های غیرمنصفانه جلوگیری می‌کند.
این سند نه‌تنها یک قرارداد حقوقی، بلکه بیانیه‌ای از ارزش‌های جنبش نرم‌افزار آزاد است که بر همکاری، شفافیت، و دسترسی همگانی به دانش تأکید دارد. اگرچه نسخه‌های بعدی GPL با جزئیات بیشتری منتشر شده‌اند، نسخه ۱ همچنان به‌عنوان نقطه شروعی الهام‌بخش برای درک ریشه‌های این جنبش و تأثیر آن بر دنیای فناوری اهمیت دارد.
در این صفحه متن فارسی، کامل و بدون تغییر قانون GPL نسخه 1 را خواهید خواهند. این متن از خط زیر تا خط انتهایی این محتوا نمایش داده شده است. برای مشاهده متن اصلی و انگلیسی، می توانید از سایت اصلی گنو استفاده کنید که لینک های آن در بخش های مختلف متن نمایش داده شده است و همچنین در قسمت منبع نیز آدرس صفحه قرار گرفته. شروع متن اصلی لایسنس GPL نسخه 1:
لایسنس عمومی گنو
نسخه ۱، فوریه ۱۹۸۹
حق تکثیر (کپی‌رایت) © ۱۹۸۹ بنیاد نرم‌افزار آزاد، شرکت. https://fsf.org/
هر کس مجاز است نسخه‌های دقیق و بی‌کم‌و‌کاست این سند لایسنس را کپی و توزیع نماید، اما تغییر آن مجاز نیست.
مقدمه
قراردادهای لایسنس اکثر شرکت‌های نرم‌افزاری تلاش دارند کاربران را در تسلط آن شرکت‌ها نگه دارند. در مقابل، لایسنس عمومی ما به منظور تضمین آزادی شما برای به اشتراک گذاشتن و تغییر نرم‌افزار آزاد طراحی شده است—تا اطمینان حاصل شود که نرم‌افزار برای همه کاربرانش آزاد است. لایسنس عمومی گنو برای نرم‌افزارهای بنیاد نرم‌افزار آزاد و هر برنامه دیگری که نویسندگان آن متعهد به استفاده از آن شوند، اعمال می‌شود. شما نیز می‌توانید از آن برای برنامه‌های خود استفاده کنید.
وقتی از نرم‌افزار آزاد سخن می‌گوییم، منظورمان آزادی است، نه قیمت. به طور خاص، لایسنس عمومی گنو به گونه‌ای طراحی شده که اطمینان دهد شما آزادی اهدا یا فروش نسخه‌های نرم‌افزار آزاد را دارید، کد منبع را دریافت می‌کنید یا در صورت تمایل می‌توانید آن را به دست آورید، می‌توانید نرم‌افزار را تغییر دهید یا قطعاتی از آن را در برنامه‌های آزاد جدید استفاده کنید؛ و اینکه می‌دانید این کارها را می‌توانید انجام دهید.
برای حفاظت از حقوق شما، لازم است محدودیت‌هایی ایجاد کنیم که مانع از انکار این حقوق توسط هر کس یا درخواست از شما برای چشم‌پوشی از این حقوق شود. این محدودیت‌ها به مسئولیت‌هایی برای شما تبدیل می‌شوند اگر نسخه‌هایی از نرم‌افزار را توزیع کنید یا آن را تغییر دهید.
برای مثال، اگر نسخه‌هایی از چنین برنامه‌ای را توزیع کنید، چه به صورت رایگان و چه در ازای هزینه، باید تمام حقوقی که خود دارید به گیرندگان نیز بدهید. باید اطمینان حاصل کنید که آن‌ها نیز کد منبع را دریافت می‌کنند یا می‌توانند آن را به دست آورند. و باید حقوق آن‌ها را به آن‌ها اطلاع دهید.
ما حقوق شما را با دو گام محافظت می‌کنیم: (۱) حق تکثیر نرم‌افزار، و (۲) ارائه این لایسنس به شما که به شما اجازه قانونی برای کپی، توزیع و/یا تغییر نرم‌افزار می‌دهد.
همچنین، برای حفاظت از هر نویسنده و خودمان، می‌خواهیم اطمینان حاصل کنیم که همه درک می‌کنند که برای این نرم‌افزار آزاد هیچ ضمانتی وجود ندارد. اگر نرم‌افزار توسط شخص دیگری تغییر یابد و به دیگران منتقل شود، می‌خواهیم گیرندگان آن بدانند که آنچه دارند نسخه اصلی نیست، تا هر مشکلی که توسط دیگران ایجاد شده بر شهرت نویسندگان اصلی تأثیر نگذارد.
شرایط و ضوابط دقیق برای کپی، توزیع و تغییر در ادامه آمده است.
لایسنس عمومی گنو GPL1
شرایط و ضوابط برای کپی، توزیع و تغییر:
۰. این قرارداد لایسنس برای هر برنامه یا اثر دیگری که شامل اعلانی از دارنده حق تکثیر باشد که بیان کند می‌توان آن را تحت شرایط این لایسنس عمومی گنو توزیع کرد، اعمال می‌شود. «برنامه» در زیر به هر چنین برنامه یا اثری اشاره دارد، و «اثر مبتنی بر برنامه» به معنای خود برنامه یا هر اثری است که شامل برنامه یا بخشی از آن باشد، چه به صورت دقیق و چه با تغییراتی. هر دارنده لایسنس به عنوان «شما» خطاب می‌شود.
۱. شما می‌توانید نسخه‌های دقیق کد منبع برنامه را همان‌طور که دریافت کرده‌اید، در هر رسانه‌ای کپی و توزیع کنید، مشروط بر اینکه به صورت برجسته و مناسب در هر نسخه اعلان حق تکثیر مناسب و سلب مسئولیت ضمانت منتشر کنید؛ تمام اعلان‌هایی که به این لایسنس عمومی گنو و به نبود هرگونه ضمانت اشاره دارند را دست‌نخورده نگه دارید؛ و به هر گیرنده دیگر برنامه، یک نسخه از این لایسنس عمومی گنو را همراه با برنامه بدهید. شما می‌توانید برای عمل فیزیکی انتقال یک نسخه هزینه‌ای دریافت کنید.
۲. شما می‌توانید نسخه یا نسخه‌های برنامه یا هر بخشی از آن را تغییر دهید و چنین تغییراتی را تحت شرایط بند ۱ بالا کپی و توزیع کنید، مشروط بر اینکه موارد زیر را نیز انجام دهید:
الف) فایل‌های تغییر یافته را به گونه‌ای تنظیم کنید که اعلان‌های برجسته‌ای داشته باشند که بیان کنند شما فایل‌ها را تغییر داده‌اید و تاریخ هر تغییر را ذکر کنند؛ و
ب) کل هر اثری که توزیع یا منتشر می‌کنید و به طور کامل یا جزئی شامل برنامه یا بخشی از آن باشد، چه با تغییرات و چه بدون تغییرات، را تحت شرایط این لایسنس عمومی گنو به صورت رایگان برای همه اشخاص ثالث لایسنس کنید (مگر اینکه به انتخاب خودتان برای برخی یا همه اشخاص ثالث ضمانت ارائه دهید).
ج) اگر برنامه تغییر یافته به طور معمول در حالت تعاملی دستورات را می‌خواند، باید کاری کنید که هنگام اجرای آن برای استفاده تعاملی به ساده‌ترین و معمول‌ترین روش، اعلانی شامل اعلان حق تکثیر مناسب و اعلانی مبنی بر نبود ضمانت (یا در غیر این صورت، بیان اینکه شما ضمانت ارائه می‌دهید) چاپ یا نمایش دهد و به کاربر اطلاع دهد که می‌تواند برنامه را تحت این شرایط بازتوزیع کند و نحوه مشاهده نسخه‌ای از این لایسنس عمومی گنو را به او بگوید.
د) شما می‌توانید برای عمل فیزیکی انتقال یک نسخه هزینه‌ای دریافت کنید، و می‌توانید به انتخاب خودتان در ازای هزینه‌ای، حفاظت ضمانتی ارائه دهید.
تجمیع صرف یک اثر مستقل دیگر با برنامه (یا مشتقات آن) در یک رسانه ذخیره‌سازی یا توزیع، آن اثر دیگر را تحت شمول این شرایط قرار نمی‌دهد.
۳. شما می‌توانید برنامه (یا بخشی یا مشتقی از آن، تحت بند ۲) را در قالب کد شیء یا اجرایی تحت شرایط بندهای ۱ و ۲ بالا کپی و توزیع کنید، مشروط بر اینکه یکی از موارد زیر را نیز انجام دهید:
الف) آن را با کد منبع کامل و قابل خواندن توسط ماشین که باید تحت شرایط بندهای ۱ و ۲ بالا توزیع شود، همراه کنید؛ یا،
ب) آن را با پیشنهادی کتبی که حداقل سه سال معتبر باشد، همراه کنید تا به هر شخص ثالثی به صورت رایگان (به جز هزینه ناچیز برای هزینه توزیع) یک نسخه کامل و قابل خواندن توسط ماشین از کد منبع مربوطه که باید تحت شرایط بندهای ۱ و ۲ بالا توزیع شود، ارائه دهید؛ یا،
ج) آن را با اطلاعاتی که درباره محل دریافت کد منبع مربوطه دریافت کرده‌اید، همراه کنید. (این گزینه تنها برای توزیع غیرتجاری مجاز است و تنها اگر برنامه را صرفاً در قالب کد شیء یا اجرایی دریافت کرده باشید.)
کد منبع یک اثر به معنای شکل ترجیحی آن اثر برای ایجاد تغییرات در آن است. برای یک فایل اجرایی، کد منبع کامل به معنای تمام کد منبع برای تمام ماژول‌هایی است که شامل آن می‌شود؛ اما، به عنوان استثنای ویژه، نیازی به شامل کد منبع برای ماژول‌هایی که کتابخانه‌های استاندارد همراه سیستم‌عامل هستند که فایل اجرایی روی آن اجرا می‌شود، یا برای فایل‌های هدر استاندارد یا فایل‌های تعریف که همراه آن سیستم‌عامل هستند، نیست.
۴. شما نمی‌توانید برنامه را کپی، تغییر، زیرلایسنس، توزیع یا منتقل کنید مگر به صورتی که به صراحت در این لایسنس عمومی گنو پیش‌بینی شده باشد. هر تلاش دیگری برای کپی، تغییر، زیرلایسنس، توزیع یا انتقال برنامه باطل است و به طور خودکار حقوق شما برای استفاده از برنامه تحت این لایسنس را خاتمه می‌دهد. با این حال، اشخاصی که از شما نسخه‌ها یا حقوق استفاده از نسخه‌ها را تحت این لایسنس عمومی گنو دریافت کرده‌اند، تا زمانی که کاملاً مطابقت داشته باشند، لایسنس‌هایشان خاتمه نخواهد یافت.
۵. با کپی، توزیع یا تغییر برنامه (یا هر اثر مبتنی بر برنامه)، شما پذیرش این لایسنس برای انجام این کارها و تمام شرایط و ضوابط آن را نشان می‌دهید.
۶. هر بار که برنامه (یا هر اثر مبتنی بر برنامه) را بازتوزیع می‌کنید، گیرنده به طور خودکار لایسنسی از صاحب لایسنس اصلی برای کپی، توزیع یا تغییر برنامه تحت این شرایط و ضوابط دریافت می‌کند. شما نمی‌توانید محدودیت‌های بیشتری بر اعمال حقوق اعطا شده به گیرندگان اعمال کنید.
۷. بنیاد نرم‌افزار آزاد ممکن است گهگاه نسخه‌های بازبینی‌شده و/یا جدیدی از لایسنس عمومی گنو منتشر کند. چنین نسخه‌های جدید در روح مشابه نسخه کنونی خواهند بود، اما ممکن است در جزئیات برای رسیدگی به مشکلات یا نگرانی‌های جدید متفاوت باشند.
هر نسخه شماره نسخه متمایزی دریافت می‌کند. اگر برنامه شماره نسخه لایسنسی را مشخص کند که به آن اعمال می‌شود و «هر نسخه بعدی»، شما گزینه دنبال کردن شرایط و ضوابط آن نسخه یا هر نسخه بعدی منتشر شده توسط بنیاد نرم‌افزار آزاد را دارید. اگر برنامه شماره نسخه لایسنس را مشخص نکند، می‌توانید هر نسخه‌ای که تاکنون توسط بنیاد نرم‌افزار آزاد منتشر شده است را انتخاب کنید.
۸. اگر مایلید بخش‌هایی از برنامه را در برنامه‌های آزاد دیگری که شرایط توزیع متفاوتی دارند ادغام کنید، برای کسب اجازه به نویسنده نامه بنویسید. برای نرم‌افزارهایی که حق تکثیر آن‌ها متعلق به بنیاد نرم‌افزار آزاد است، به بنیاد نرم‌افزار آزاد نامه بنویسید؛ ما گاهی برای این موارد استثنا قائل می‌شویم. تصمیم ما با دو هدف حفظ وضعیت آزاد همه مشتقات نرم‌افزار آزاد ما و ترویج اشتراک‌گذاری و استفاده مجدد از نرم‌افزار به طور کلی هدایت خواهد شد.
بدون ضمانت
۹. از آنجا که برنامه به صورت رایگان لایسنس شده است، هیچ ضمانتی برای برنامه، تا حدی که قانون قابل اجرا اجازه دهد، وجود ندارد. مگر اینکه به صورت کتبی بیان شده باشد، دارندگان حق تکثیر و/یا سایر طرف‌ها برنامه را «همان‌طور که هست» بدون هرگونه ضمانت، چه صریح و چه ضمنی، ارائه می‌دهند، شامل، اما نه محدود به، ضمانت‌های ضمنی تجاری بودن و تناسب برای هدف خاص. تمام ریسک مربوط به کیفیت و عملکرد برنامه بر عهده شماست. در صورتی که برنامه معیوب باشد، شما هزینه تمام خدمات، تعمیرات یا اصلاحات لازم را بر عهده می‌گیرید.
۱۰. مگر اینکه قانون قابل اجرا الزام کند یا به صورت کتبی توافق شده باشد، هیچ دارنده حق تکثیری یا هر طرف دیگری که ممکن است برنامه را همان‌طور که در بالا مجاز است تغییر دهد و/یا بازتوزیع کند، در قبال خسارات شما مسئول نخواهد بود، شامل هرگونه خسارات عمومی، ویژه، اتفاقی یا تبعی ناشی از استفاده یا ناتوانی در استفاده از برنامه (شامل اما نه محدود به از دست دادن داده‌ها یا نادرست شدن داده‌ها یا خسارات متحمل شده توسط شما یا اشخاص ثالث یا ناکامی برنامه در کار با برنامه‌های دیگر)، حتی اگر چنین دارنده یا طرف دیگری از احتمال چنین خسارتی مطلع شده باشد.
پایان شرایط و ضوابط
پیوست: نحوه اعمال این شرایط به برنامه‌های جدید شما
اگر برنامه جدیدی توسعه دهید و بخواهید بیشترین استفاده را برای بشریت داشته باشد، بهترین راه برای دستیابی به این هدف این است که آن را نرم‌افزار آزاد کنید که همه بتوانند تحت این شرایط بازتوزیع و تغییر دهند.
برای این کار، اعلان‌های زیر را به برنامه ضمیمه کنید. امن‌ترین راه این است که آن‌ها را در ابتدای هر فایل منبع ضمیمه کنید تا به طور مؤثر سلب ضمانت را منتقل کنند؛ و هر فایل باید حداقل خط «حق تکثیر» و اشاره‌ای به محل یافتن اعلان کامل داشته باشد.
<یک خط برای ذکر نام برنامه و ایده مختصری از کارکرد آن.>
حق تکثیر (کپی‌رایت) © ۱۹یی <نام نویسنده>
این برنامه نرم‌افزار آزاد است؛ شما می‌توانید آن را بازتوزیع و/یا تغییر دهید تحت شرایط لایسنس عمومی گنو که توسط بنیاد نرم‌افزار آزاد منتشر شده است؛ یا نسخه ۱، یا (به انتخاب شما) هر نسخه بعدی.
این برنامه به امید اینکه مفید باشد توزیع شده است، اما بدون هیچ ضمانتی؛ حتی بدون ضمانت ضمنی تجاری بودن یا تناسب برای هدف خاص. برای جزئیات بیشتر به لایسنس عمومی گنو مراجعه کنید.
شما باید یک نسخه از لایسنس عمومی گنو را همراه با این برنامه دریافت کرده باشید؛ اگر نه، به https://www.gnu.org/licenses/ مراجعه کنید.
همچنین اطلاعاتی در مورد نحوه تماس با شما از طریق پست الکترونیکی و کاغذی اضافه کنید.
اگر برنامه تعاملی است، کاری کنید که هنگام شروع در حالت تعاملی اعلان کوتاهی مانند این نمایش دهد:
نسخه گنوموویژن ۶۹، حق تکثیر (کپی‌رایت) © ۱۹کس‌اکس نام نویسنده
گنوموویژن کاملاً بدون ضمانت ارائه می‌شود؛ برای جزئیات show w را تایپ کنید.
این نرم‌افزار آزاد است و شما می‌توانید آن را تحت شرایط خاصی بازتوزیع کنید؛ برای جزئیات show c را تایپ کنید.
دستورات فرضی show w و show c باید بخش‌های مناسب لایسنس عمومی گنو را نمایش دهند. البته، دستوراتی که استفاده می‌کنید ممکن است چیزی غیر از show w و show c نامیده شوند؛ حتی می‌توانند کلیک‌های ماوس یا آیتم‌های منو باشند—هرچه برای برنامه شما مناسب است.
همچنین باید از کارفرمای خود (اگر به عنوان برنامه‌نویس کار می‌کنید) یا مدرسه‌تان، در صورت وجود، بخواهید که در صورت لزوم یک «سلب مسئولیت حق تکثیر» برای برنامه امضا کند. نمونه‌ای در اینجا آمده است؛ نام‌ها را تغییر دهید:
یویوداین، شرکت، بدین‌وسیله تمام منافع حق تکثیر در برنامه «گنوموویژن» (برنامه‌ای برای هدایت کامپایلرها به انجام پاس‌هایی در اسمبلرها) نوشته‌شده توسط جیمز هکر را سلب می‌کند.
<امضای مو غول>، ۱ آوریل ۱۹۸۹
مو غول، رئیس معاونت
این تمام چیزی است که لازم است.
لایسنس عمومی گنو نسخه ۱ نقطه عطفی در تاریخ نرم‌افزار آزاد است که با ترویج آزادی و همکاری، راه را برای توسعه نرم‌افزارهای باز و شفاف هموار کرد. این سند نه‌تنها چارچوبی حقوقی برای حفاظت از حقوق کاربران و توسعه‌دهندگان فراهم می‌کند، بلکه الهام‌بخشی برای جنبش‌های بعدی در راستای دسترسی آزاد به فناوری و دانش است. مطالعه و درک GPL1 به ما کمک می‌کند تا ریشه‌های فلسفه نرم‌افزار آزاد و تأثیر پایدار آن بر اکوسیستم فناوری مدرن را بهتر بشناسیم.
اگرچه این نسخه با نسخه‌های جدیدتر جایگزین شده، اما همچنان به‌عنوان سندی کلیدی برای فهم تعهد بنیاد نرم‌افزار آزاد به آزادی دیجیتال باقی مانده است. دعوت می‌کنیم با مطالعه این متن، به ارزش‌های مشترک در جامعه نرم‌افزار آزاد بپیوندید و در گسترش این میراث مشارکت کنید.
